Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Co to jest przemoc w rodzinie?
W świetle przepisu art. 2 ust. 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jako przemoc w rodzinie należy rozumieć:
„jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia
i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”.
PRZEMOC W RODZINIE CHARAKTERYZUJE SIĘ TYM, ŻE:
- JEST INTENCJONALNA Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie
i podporządkowanie ofiary. - SIŁY SĄ NIERÓWNOMIERNE W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy.
- NARUSZA PRAWA I DOBRA OSOBISTE Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.).
- POWODUJE CIERPIENIE I BÓL Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność
do samoobrony.
Przemoc w rodzinie jest procesem i przebiega według cyklu:
- Faza pierwsza to faza narastania napięcia. Charakteryzuje się wyczuwalnym wzrostem napięcia, narastającymi sytuacjami konfliktowymi. Przemoc ma tu formę werbalną, stosunkowo łagodną.
- Druga faza to faza ostrej przemocy. W tej fazie napięcie wzrasta, aż następuje wybuch agresji, dochodzi do ataku.
- Ostatnia faza to faza „miesiąca miodowego”. Po napaści sprawca wyraża skruchę
i przeprasza, na nowo okazuje miłość, obiecuje poprawę. Jednak po pewnym czasie, niezależnie od postępowania partnera, sprawca nie wytrzymuje i cały cykl zaczyna się od nowa.
Specjaliści wyróżniają pięć podstawowych form przemocy w rodzinie, gdzie poszczególne formy najczęściej występują w połączeniu z innymi:
- fizyczna – najbardziej widoczna i najtrudniejsza do ukrycia, od szturchania, popychania, ciągnięcia za włosy, uszy, aż po zachowania powodujące ostre urazy fizyczne wymagające hospitalizacji. To właśnie jej drastyczne przykłady są pokazywane przez media.
- psychiczna – najtrudniejsza do udowodnienia, często zaczyna się niepostrzeżenie, od ignorowania czyichś potrzeb, krytykowania poglądów, zazdrości, ograniczania kontaktów z bliskimi, po oskarżanie, poniżanie, wyśmiewanie, upokarzanie, szantażowanie i groźby;
- ekonomiczna/materialna – uniemożliwianie podjęcie pracy, dostępu do wspólnych środków finansowych i dóbr materialnych, odbieranie zarobionych pieniędzy, niszczenie własności, niełożenie na utrzymanie rodziny;
- seksualna – przedmiotowe traktowanie drugiej osoby w celu zaspakajania własnych potrzeb seksualnych, zmuszanie do nieakceptowanych przez partnera praktyk
i zachowań seksualnych (od sytuacji zmuszania do oglądania pornografii po gwałt); - zaniedbanie – najczęściej stosowane wobec dzieci, a objawiające się niezaspokajaniem ich podstawowych potrzeb emocjonalnych i fizycznych.
O zaniedbaniu mówimy w przypadku odrzucenia emocjonalnego dziecka, braku zainteresowania się jego rozwojem, problemami, a także zdrowiem i higieną.
Zespół Interdyscyplinarny w Jasienicy
Gmina zgodnie z Ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy w zespole interdyscyplinarnym. Zespół Interdyscyplinarny powołuje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.
W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele:
- jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
- gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
- Policji;
- oświaty;
- ochrony zdrowia;
- organizacji pozarządowych.
W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą także kuratorzy sądowi. W skład zespołu interdyscyplinarnego mogą wchodzić także prokuratorzy oraz przedstawiciele podmiotów innych niż określone w ust. 3 cyt. ustawy, działających na rzecz przeciwdziałania przemocy
w rodzinie.
Zadania Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego w Jasienicy oraz powołanych grup roboczych
Zespół interdyscyplinarny realizuje działania określone w Gminnym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie.
Zadaniem Zespołu Interdyscyplinarnego jest integrowanie i koordynowanie działań podmiotów, o których mowa w art. 9a ust. 3 i 5, oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności przez:
1) diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie;
2) podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku;
3) inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie;
4) rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym;
5) inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.
Do zadań grup roboczych należy, w szczególności:
- opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie;
- monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy;
- dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efektów tych działań.
Realizacja procedury „Niebieskie Karty”
Procedura „Niebieskie Karty” wszczęta zostaje w chwili wypełnienia „Niebieskiej Karty - A” przez przedstawiciela jednej z niżej wymienionych służb:
- pomocy społecznej,
- gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,
- Policji,
- oświaty,
- ochrony zdrowia.
w sytuacji, gdy powziął podejrzenie stosowania przemocy wobec członków rodziny w toku prowadzonych czynności służbowych/zawodowych lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie.
Podczas pierwszego kontaktu z osobą doznającą przemocy otrzymuje ona formularz „Niebieska Karta - B”, opisujący najważniejsze przestępstwa związane z przemocą domową wraz z informacją o miejscach na terenie Gminy Jasienica i powiatu bielskiego, do których może zwrócić się o pomoc.
Po wypełnieniu „Niebieskiej Karty - A” oryginał dokumentu niezwłocznie (w ciągu 7 dni) jest przekazywany do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego w Jasienicy.
Dla każdej rodziny Przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego powołuje indywidualnie grupę roboczą, której przekazuje „Niebieską Kartę - A” w ciągu trzech dni.
Grupa robocza spotyka się z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie oraz osobą, co do której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc
w rodzinie, m.in. w celu uzupełnienia informacji na drukach „Niebieskiej Karty - C”
i „Niebieskiej Karty - D” oraz opracowania i realizacji planu pomocy rodzinie. Spotkania
są organizowane w taki sposób, aby zagwarantować osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie poczucie bezpieczeństwa i nie narażać jej na spotkanie ze sprawcą.
Osobę, co do której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie na spotkanie grupy roboczej wzywa Przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego w Jasienicy.
Wszczęcie i prowadzenie procedury „Niebieskie Karty” nie wymaga zgody osoby, co do której istnieje podejrzenie, że została dotknięta przemocą w rodzinie. W trakcie prowadzenia procedury „Niebieskie Karty” należy podjąć działania motywujące osobę do współpracy.
Zakończenie procedury wymaga wskazania przesłanki do zakończenia, określonej
w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz jednogłośnej decyzji przy obecności wszystkich członków grupy roboczej.
Zadania przedstawicieli podmiotów odpowiedzialnych za stosownie procedury „Niebieskie Karty”
(na podstawie § 11-16 rozporządzenia w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta")
Pracownik socjalny:
- diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
- udziela informacji o:
a) możliwościach uzyskania pomocy, w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej
i pedagogicznej,
b) formach pomocy dzieciom doznającym przemocy w rodzinie,
c) możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
- organizuje dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
- zapewnia osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, schronienie w całodobowej placówce dla ofiar przemocy w rodzinie;
- może prowadzić rozmowy z osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie, na temat konsekwencji stosowania przemocy w rodzinie oraz informuje te osoby o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii i udziale w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie.
Przedstawiciel gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych:
- diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
- udziela kompleksowych informacji o:
a) możliwościach uzyskania pomocy, w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej
i pedagogicznej, ,
b) formach pomocy dzieciom doznającym przemocy w rodzinie,
c) możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
- organizuje dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
- może prowadzić rozmowy z osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie, na temat konsekwencji stosowania przemocy w rodzinie oraz informuje te osoby o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii i udziale w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie.
Funkcjonariusz Policji:
- udziela osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, niezbędnej pomocy, w tym udziela pierwszej pomocy;
- organizuje niezwłocznie dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
- podejmuje, w razie potrzeby, inne niezbędne czynności zapewniające ochronę życia, zdrowia i mienia osób, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie (np. środki przymusu bezpośredniego i zatrzymanie);
- przeprowadza z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, rozmowę o odpowiedzialności karnej za znęcanie się fizyczne lub psychiczne,
- przeprowadza na miejscu zdarzenia, w przypadkach niecierpiących zwłoki, czynności procesowe w niezbędnym zakresie, w granicach koniecznych do zabezpieczenia śladów
i dowodów przestępstwa;
- podejmuje działania mające na celu zapobieganie zagrożeniom mogącym występować
w rodzinie, w szczególności składa systematyczne wizyty sprawdzające.
Przedstawiciel ochrony zdrowia:
- udziela osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, informacji o możliwościach uzyskania pomocy i wsparcia oraz o uprawnieniu do uzyskania bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o ustaleniu przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20102011334
Przedstawiciel oświaty:
- udziela kompleksowych informacji o:
a) możliwościach uzyskania pomocy, w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej
i pedagogicznej,
b) możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby,
co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie
- organizuje dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby,
co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
- może prowadzić rozmowy z osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie, na temat konsekwencji stosowania przemocy w rodzinie oraz informuje te osoby o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii i udziale w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie;
- diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, w tym w szczególności wobec dzieci;
- udziela kompleksowych informacji rodzicowi, opiekunowi lub osobie najbliższej
o możliwościach pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej oraz wsparcia rodzinie.
Procedurę „Niebieskie Karty” oraz wzory formularzy „Niebieska Karta” określa: rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” i wzorów formularzy „Niebieska Karta” http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20112091245/O/D20111245.pdf
Przemoc w rodzinie jest przestępstwem.
Polskie prawo ściga sprawców przestępstw przeciwko osobom bliskim za :
art. 207 k.k. – znęcanie się psychiczne lub fizyczne nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny;
art. 191 k.k. – stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej, w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia określonego stanu;
art. 197 k.k. – doprowadzenie innej osoby do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem oraz doprowadzenie w ten sam sposób innej osoby do poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności.
art. 189 k.k. – pozbawienie człowieka wolności;
art. 210 k.k. – porzucenie wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego poniżej lat 15 albo o osobę nieporadną ze względu na stan psychiczny lub fizyczny;
art. 211 k.k. – uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego poniżej lat 15 albo osoby nieporadnej ze względu na stan psychiczny lub fizyczny, wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru;
art. 200 k.k. – obcowanie płciowe z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszczenie się wbrew takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadzenie jej do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania;
art. 208 k.k. – rozpijanie małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju;
Gdzie szukać pomocy?
- Gminny Zespół Interdyscyplinarny w Jasienicy, Jasienica 845, 43-385 Jasienica 33/8152992,
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jasienicy, Jasienica 845, 43-385 Jasienica 33/8152992,
- Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” 800 12 00 02,
- Komisariat Policji w Jasienicy Jasienica 1401, 43-385 Jasienica 33/8250510;
- Punkt Konsultacyjny w Jasienicy, Jasienica 894, 43-385 Jasienica, 33/8216091;
- Podbeskidzki Ośrodek Interwencji Kryzysowej ul. Piękna 2, 43-300 Bielsko – Biała 33/8146221, 3319288 poikbielsko@interia.pl,
- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bielsku - Białej ul. Piastowska 40, 43-300 Bielsko – Biała 33/8136930,
- Diecezjalny Ośrodek Wspierania Rodziny, ul. Bystrzańska 55c, 43-300 Bielsko Biała,
33/810-12-55, - Miejski Ośrodek Terapii Uzależnień, ul. Mostowa 1, 43-300 Bielsko-Biała 33/822-79-83, motubb@bk-europe.pl,
- Ośrodek Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem, ul. Bystrzańska 51a, 43-300 Bielsko-Biała 33/822-46-90, pokrzywdzeni@bk-europe.pl,
- Prokuratura Rejonowa Bielsko-Biała Północ, ul. Sobieskiego 9, 43-300 Bielsko-Biała,
33/475-82-00, prbbpd@poczta.internetdsl.pl, - Przychodnia Profilaktyki 1 Leczenia Uzależnień, ul. Mostowa 1, 43-300 Bielsko-Biała
33/812-30-42, poradniauzaleznien@wp.pl, - Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogicznych, ul. Traugutta 11, 43-502 Czechowice – Dziedzice 32/215 22 20, poradnia.pp@wp.pl,
- Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogicznych, ul. Piastowska 44 , 43-300 Bielsko-Biała 33/811-82-047,
- Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, ul. Mickiewicza 22, 43-300 Bielsko-Biała
33/499-78-00, informacja@bielsko-biala.sr.gov.pl, - Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej, ul. Cieszyńska 10, 43-300 Bielsko-Biała
33/499-04-99, informacja@bielsko-biala.so.gov.pl, - Wydziała Duszpasterstwa Rodzin, ul. Żeromskiego 7, 43-300 Bielsko-Biała
+ 48 734-176-645, duszpasterstwo.rodzin@kuria.pl, - Bielski Telefon „Niebieska Linia”, czynny codziennie (16.00-22.00) 33/811-99-00.