Pomoc społeczna - formy pomocy
Formy pomocy przyznawane na podstawie Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej:
- zasiłek stały
- zasiłek okresowy
- zasiłek celowy
- specjalny zasiłek celowy
- składki na ubezpieczenia zdrowotne
- składki na ubezpieczenia społeczne
- pomoc rzeczowa
- sprawienie pogrzebu
- usługi opiekuńcze
- specjalistyczne usługi opiekuńcze
- schronienie
- posiłek
- pobyt w domu pomocy społecznej
- opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej
- praca socjalna
- poradnictwo specjalistyczne
Pomocy społecznej udziela się w szczególności z powodu:
- ubóstwa
- sieroctwa
- bezdomności
- bezrobotności
- niepełnosprawności
- długotrwałej lub ciężkiej choroby
- przemocy w rodzinie
- potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności
- bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych zwłaszcza
w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych
- trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z Zakładu Karnego
- alkoholizm lub narkomania
- zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej
- klęski żywiołowej lub ekologicznej
przy jednoczesnym spełnieniu kryterium dochodowego, które nie może przekroczyć w przypadku:
- osoby samotnej 776,00 zł
- osoby w rodzinie 600,00 zł.
Świadczenia pieniężne:
Zasiłek stały
Świadczenie przysługuje na podstawie art. 37 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej:
- pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,
- pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego przypadającego na osobę w rodzinie.
Zasiłek stały ustala się w wysokości:
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 719,00 zł miesięcznie,
- w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a rzeczywistym dochodem na osobę w rodzinie.
- kwota zasiłku nie może być niższa niż 30,00 zł miesięcznie.
W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania lub zasiłku dla opiekuna, zasiłek stały nie przysługuje.
Zasiłek okresowy
Świadczenie przysługuje na podstawie art. 38 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej:
- osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,
- rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.
Zasiłek okresowy ustala się:
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości 50 % różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby.
- w przypadku rodziny - do wysokości 50 % różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodzin
Zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy
Świadczenia przysługują na podstawie art. 39, 40, 41 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej.
Zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej w szczególności na pokrycie:
- części lub całości kosztów zakupu żywności,
- leków i leczenia,
- opału,
- odzieży,
- niezbędnych przedmiotów użytku domowego,
- drobnych remontów i napraw w mieszkaniu,
- kosztów pogrzebu,
- części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne - osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej – wówczas zasiłek może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.
Specjalny zasiłek celowy może być przyznany w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej lub rodziny. Specjalny zasiłek celowy nie podlega zwrotowi.
Świadczenia niepieniężne:
- praca socjalna,
- bilet kredytowany,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne,
- składki na ubezpieczenia społeczne,
- pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
- sprawienie pogrzebu,
- poradnictwo specjalistyczne,
- interwencja kryzysowa,
- schronienie,
- posiłek,
- niezbędne ubranie,
- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
- specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
- mieszkanie chronione,
- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
- pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie – w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych.
Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze
Usługi opiekuńcze - obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Specjalistyczne usługi opiekuńcze - to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Zakres, okres i miejsce świadczenia usług ustala pracownik socjalny w porozumieniu z osobą zainteresowaną.
Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze przysługują:
- osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona,
- osobie, która wymaga pomocy innych osób, a której bliscy nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Odpłatność za usługi opiekuńcze
Wysokość odpłatności za usługi uzależniona jest od:
- wysokości stawki godzinowej usługi,
- ilości godzin świadczonych usług,
- dochodu osoby lub rodziny korzystającej z usług.
Za osoby posiadające dochód poniżej ustawowego kryterium dochodowego, określonego w ustawie o pomocy społecznej, odpłatność za świadczone usługi jest ponoszona w całości przez GOPS.
Kierowania do Domu Pomocy Społecznej
Kierowanie do domu pomocy społecznej odbywa się na podstawie ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie domów pomocy społecznej z dnia 17 stycznia 2018 r.
Kto może zostać skierowany do Domu Pomocy Społecznej:
- osoba wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogąca samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.
Osobę taką kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca jej zamieszkania, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej.
Osoba taka lub jej przedstawiciel ustawowy musi wyrazić zgodę na umieszczenie w domu pomocy społecznej.
W przypadku, gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej danego typu zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej wynosi ponad 3 miesiące, osobę taką kieruje się na jej wniosek do domu pomocy społecznej tego samego typu zlokalizowanego jak najbliżej jej miejsca zamieszkania, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż 3 miesiące.
Typy domów pomocy społecznej
Domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą się na domy dla:
- osób w podeszłym wieku,
- osób przewlekle somatycznie chorych,
- osób przewlekle psychicznie chorych,
- dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
- dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,
- osób niepełnosprawnych fizycznie,
- osób uzależnionych od alkoholu.
Odpłatność za pobyt w DPS
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1. mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
2. małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
1. mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
2. małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej :
a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (z ustawy o pomocy społecznej), jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (z ustawy o pomocy społecznej), z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
3. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca lub osoby zobowiązane.
Do domu pomocy społecznej kieruje się na podstawie:
1) pisemnego wniosku osoby ubiegającej się o skierowanie do domu, zwanej dalej "osobą ubiegającą się", złożonego do ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania lub pobytu w dniu jej kierowania; za zgodą osoby ubiegającej się lub jej przedstawiciela ustawowego wniosek może zgłosić inna osoba fizyczna lub prawna, a także powiatowe centrum pomocy rodzinie lub ośrodek pomocy społecznej;
2) rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się w dniu jej kierowania, zawierającego w szczególności pisemne stwierdzenie braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę.
Do wniosku, o skierowanie do domu pomocy społecznej dołącza się:
- decyzję o przyznaniu osobie ubiegającej się zasiłku stałego oraz pisemną zgodę osoby ubiegającej się lub jej przedstawiciela ustawowego na ponoszenie opłaty za pobyt w domu;
- decyzję organu emerytalno-rentowego ustalającego wysokość emerytury lub renty oraz pisemną zgodę na ponoszenie opłaty i na jej potrącanie przez właściwy organ emerytalno-rentowy ze świadczenia emerytalnego lub rentowego, zgodnie z odrębnymi przepisami;
- oświadczenia o wysokości dochodu osoby ubiegającej się, małżonka, zstępnych przed wstępnymi zobowiązanych do ponoszenia opłaty, oświadczenie o wysokości dochodu osoby małoletniej, w przypadku gdy opłatę będzie ponosić przedstawiciel ustawowy;
- zaświadczenie, o którym mowa w art. 22 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 2012 r. poz. 400);
- pisemną zgodę osoby ubiegającej się lub przedstawiciela ustawowego na potrącanie z zasiłku stałego opłaty za pobyt w domu - w przypadku wyrażenia takiej zgody;
- pisemną zgodę ośrodka pomocy społecznej na potrącanie z zasiłku stałego osoby ubiegającej się opłaty za pobyt w domu - w przypadku skierowania do domu ponad gminnego;
- postanowienie sądu opiekuńczego w przedmiocie udzielenia zezwolenia na skierowanie do domu pomocy społecznej - w przypadku osób ubezwłasnowolnionych całkowicie oraz małoletnich.
W przypadku gdy do domu kieruje się osobę na podstawie orzeczenia sądu, wydanie decyzji o skierowaniu do domu nie wymaga przedłożenia wszystkich dokumentów. Dokumenty te powinny zostać skompletowane w terminie nieprzekraczającym trzech miesięcy od dnia wydania decyzji o skierowaniu do domu. Dokumenty kompletuje ośrodek pomocy społecznej. Ośrodek ten wydaje decyzję o skierowaniu do domu, a w przypadku gdy osobę ubiegającą się kieruje się do domu o zasięgu ponadgminnym, dokumenty te ośrodek przekazuje do właściwego ze względu na siedzibę domu powiatowego centrum pomocy rodzinie.
Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o skierowanie. W trakcie wywiadu udziela pełnej informacji o zasadach pobytu oraz na temat zasad kierowania i umieszczania w domu pomocy społecznej.